حروف مجهورهحروف مجهوره، حروف آشکارکننده صوت هنگام تلفظ است. ۱ - تعریف و اقسامحروف ۲۸ گانه عربی به لحاظ مخفی بودن یا آشکار شدن صوت هنگام تلفظ (داشتن صفت جهر یا همس به دو دسته می‌شوند: ۱.۱ - حروف مجهورهجهر یعنی آشکار شدن صوت هنگام تلفظ که به سبب ارتعاش تارهای صوتی هنگام خروج حرف ایجاد می‌شود. حروفی که به طور ذاتی این صفت را دارند و با صدای بلند تلفظ می‌شوند «حروف مجهوره» نامیده می‌شوند. حروف مجهوره ۱۸ حرف هستند. اگر ۱۰ حرف مهموسه را از ۲۸ حرف عربی کم کنیم بقیه مجهوره هستند؛ یعنی: (همزه - ب - ج- د - ذ - ر - ز - ض - ط - ظ - ع - غ - ق - ل - م - ن - و - ی). ۱.۲ - حروف مهموسهحروفی هستند که هنگام تلفظ، تارهای صوتی ارتعاش نمی‌یابد و صوت حنجره در صدای آن‌ها شنیده نمی‌شود و فقط با هوایی تلفظ می‌شوند که از مخرج آن حروف بیرون می‌آید؛ یعنی بدون کمک گرفتن از تارهای صوتی ادا می‌شوند. این حروف عبارتند از: (ت - ث - ح - خ - س - ش - ص- ف - ک - هـ). حرف مهموسه در این جمله جمع شده است: حثه شخص فسکت. ۲ - نحوه تشخیص حروف مجهور از مهموسبرای تشخیص حروف مجهور از مهموس می‌توان هر دو گوش را با انگشتان سبابه بست و در این حال اگر صدای حرف تلفظ شده که به صورت ساکن و با کشش ادا می‌شود در جمجمه بپیچد، از حروف مجهور است؛ مانند: حرف «ز» در لفظ «از»؛ اما اگر از صوت مذکور خبری نباشد، از حروف مهموس است؛ مانند: حرف «س» در تلفظ «اس». [۱]
صبره، علی، -۱۹۴۸، العقدالفریدفی فن التجوید، ص۴۰.
[۲]
محیسن، محمدسالم، الرائدفی تجویدالقرآن، ص۴۷.
[۳]
تهانوی، محمد اعلی بن علی، - ۱۱۵۸؟ ق، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۴۴۰.
۳ - عناوین مرتبطصفت جهر، صفت همس. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حروف مجهوره». |